สนธิคืออะไร?
ในการเรียนภาษาบาลี สิ่งหนึ่งที่สำคัญก็คือการเชื่อมคำหรือสนธินั่นเอง มาดูกันว่าสนธิประกอบด้วยอะไรบ้าง
สนธิ คือ การต่ออักขระให้เนื่องด้วยอักขระ เพื่อย่นย่ออักขระให้น้อยลงมีประโยชน์อย่างยิ่งในการแต่งฉันท์และทำให้คำมีความสละสลวย (จำคำจำกัดความด้วยนะ) ประกอบด้วยการสนธิหลักๆ 2 อย่างคือ ศัพท์สนธิ และอักษรสนธิ
1) ศัพท์สนธิ คือ การนำศัพท์มาต่อกัน มี 2 อย่าง คือ
- ต่อศัพท์ที่มีวิภัตติกับศัพท์ที่มีวิภัตติ เช่น
จตฺตาโร + อิเม เป็น จตฺตาโรเม
เทฺว + อิเม เป็น เทฺวเม
- ต่อในศัพท์สมาส เช่น
นีล + อุปฺปลํ เป็น นีลุปฺปลํ
โสต + อาปนฺโน เป็น โสตาปนฺโน
2)อักษรสนธิ คือ อักษรของศัพท์ที่นำมาต่อกันมี 3 อย่าง คือ
- สระสนธิ คือ การต่อระหว่างสระกับสระ
- พยัญชนะสนธิ คือ การต่อระหว่างพยัญชนะกับสระหรือพยัญชนะ
- นิคคหิตสนธิ คือ การต่อระหว่างนิคหิตกับสระหรือพยัญชนะ
ดูตารางประกอบจะได้เข้าใจง่ายขึ้นจ้ะ
เมื่อรู้จักสนธิแล้ว สิ่งที่สำคัญอีกอย่างหนึ่งคือเครื่องมือในการทำสนธินั่นเอง มีอะไรบ้างมาดูกัน
สนธิกิริโยปกรณ์ (วิธาน) คือ วิธีการทำสนธิมี 8 อย่าง ดังนี้
- โลปะ คือ ลบอักษร
- อาเทสะ คือ แปลงอักษร
- อาคมะ คือ ลงอักษรใหม่
- วิการะ คือ วิปริต หรือทำให้ต่างจากอักษรเดิม
- ปกติ คือ คงอักษรไว้ ไม่เปลี่ยนแปลง
- ทีฆะ คือ ทำสระเสียงสั้นให้ยาว
- รัสสะ คือ ทำสระเสียงยาวให้สั้น
- สัญโญคะ คือ ซ้อนพยัญชนะ (ตามหลักพยัญชนะสังโยค)
สนธิแต่ละอย่างใช้เครื่องมือไหนบ้างดูตารางนี้เลย
ทั้ง 8 ข้อนี้ถือเป็นหัวใจของการทำสนธิก็ว่าได้ ฉะนั้น จำชื่อไว้ให้ดีนะครับ จำง่ายๆ คือ โล อาเท อาค วิ ป ที รัส สัญ
สนธิแต่ละชนิดเมื่อประกอบเข้าด้วยกันแล้วจะเป็นอย่างไรบ้าง ติดตามได้ตอนต่อไปจ้า!!!